तुम्हाला रंग आवडतात का? कोणत्या प्रकारचे पेंट्स तुम्हाला आकर्षित करतात? जर होय, असेल तर तुम्ही रंगांच्या तांत्रिक जगात प्रवेश करू शकता. होय, ज्या उमेदवारांना रंग शोधण्यात आवड आहे ते पेंट टेक्नॉलॉजी आणि पेंट इंडस्ट्रीमध्ये उत्तम करिअर करून चांगली कमाई करू शकतात. पेंट तंत्रज्ञानाच्या अंतर्गत, रासायनिक प्रक्रियेनंतर, सजावट आणि संरक्षणाच्या उद्देशाने पेंट विविध पृष्ठभागांवर कोटिंग केले जाते. या क्षेत्रात विज्ञान आणि कला दोन्ही आहेत आणि जर तुम्हाला या क्षेत्रात रस असेल तर तुम्ही पेंट टेक्नॉलॉजिस्ट होऊ शकता.
पेंट तंत्रज्ञान म्हणजे काय?
ही रासायनिक तंत्रज्ञानाची उपशाखा आहे. केमिकल इंजिनीअरिंग अंतर्गत पेंट टेक्नॉलॉजीच्या कोर्समध्ये ऑइल पेंटिंग, पेंट मीडिया, पेंट अॅप्लिकेशन इत्यादी शिकवले जातात. पेंट आणि कोटिंग टेक्नॉलॉजीमध्ये, विद्यार्थ्यांना पेंट उत्पादन, त्याचे उपयोग, त्याचे प्रकार आणि आर्किटेक्चरल सेटअप इत्यादीबद्दल शिकवले जाते. याशिवाय, पेंट निर्मितीमध्ये वापरल्या जाणार्‍या प्रत्येक घटकाची माहिती दिली जाते जसे की रेझिन, पॉलिमर, रंगद्रव्ये इत्यादी विविध क्षेत्रात वापरल्या जाणार्‍या अँटी-कॉरोसिव्ह आणि पेंट कार्यक्षमतेसह.
पेंट तंत्रज्ञान: करिअर स्कोप
रंगांच्या वाढत्या वापरामुळे आजकाल प्राइमर, डिस्टेम्पर, इनॅमल, इमल्शन, लाकूड कोटिंग असे अनेक प्रकारचे पेंट उत्पादने बाजारात आहेत. ऑटोमोबाईल आणि रिअल इस्टेट क्षेत्राच्या वाढीनंतर पेंट्स उत्पादनांची मागणी सातत्याने वाढत आहे. येत्या काळात रंगकाम उद्योगाचा दबदबा कायम राहणार आहे, असे या उद्योगाची जाण असणारे सांगतात. अर्थात, उत्पादनाची वाढती मागणी पूर्ण करण्यासाठी उद्योगाला मोठ्या संख्येने पेंट टेक्नॉलॉजिस्टची आवश्यकता असते, ज्यासाठी अभ्यासक्रम चालवले जातात.
पेंट टेक्नॉलॉजीशी संबंधित कोर्स केल्यानंतर तुम्ही देश-विदेशातील पेंट मॅन्युफॅक्चरिंग कंपन्या, ऑटो इंडस्ट्री, फर्निचर मॅन्युफॅक्चरिंग कंपन्या किंवा त्याच्याशी संबंधित इतर उद्योगांमध्ये नोकरी करू शकता. पेंट कंपन्यांमध्ये उत्पादन विभागाव्यतिरिक्त संशोधन, तंत्रज्ञान, वितरण, विपणन, विक्री अशा अनेक विभागांमध्ये उत्तम करिअर घडवता येते. याशिवाय पेंट टेक्नॉलॉजिस्ट ऑटोमोबाईल उद्योगात काम करू शकतात किंवा स्वतःचा व्यवसायही सुरू करू शकतात.
पेंट तंत्रज्ञान: अभ्यासक्रम आणि पात्रता
या क्षेत्रात पाऊल ठेवण्यासाठी तुम्हाला पेंट टेक्नॉलॉजीमध्ये बी.टेक. पेंट टेक्नॉलॉजीमध्ये बी.टेकच्या विद्यार्थ्यांना चांगला वाव आहे. या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेशासाठी किमान पात्रता 10+2 किंवा विज्ञान विषयांसह समतुल्य आहे. उमेदवार बी.टेक नंतर एम.टेक करू शकतात. अनेक संस्था केमिकल इंजिनीअरिंग अंतर्गत पेंट इंजिनीअरिंग शिकवतात. पेंट तंत्रज्ञानातील शीर्ष अभ्यासक्रम खाली दिले आहेत:
- पेंट टेक्नॉलॉजीमध्ये बी
- पेंट ऍप्लिकेशन टेक्नॉलॉजीमध्ये डिप्लोमा
- पेंट टेक्नॉलॉजीमध्ये एम
- पेंट आणि वार्निश तंत्रज्ञान
- सरफेस कोटिंग टेक्नॉलॉजीमध्ये बी
- पृष्ठभाग कोटिंग तंत्रज्ञानातील एम टेक
- पेंट आणि कोटिंग तंत्रज्ञानात पदव्युत्तर पदवी
वैयक्तिक कौशल्ये
या क्षेत्रात प्रगती करण्यासाठी उमेदवाराकडे अनेक प्रयोगशील कौशल्ये असणे आवश्यक आहे. पेंट मॅन्युफॅक्चरिंगमधील बारकावे समजून घेणे आणि विविध रंगांचा वापर करणे खूप महत्वाचे आहे जेणेकरून पोत सुधारता येईल. असे उमेदवार ज्यांना रंगांवर प्रचंड प्रेम आहे, ते या कामात लवकर निष्णात होतात. याशिवाय पेंट टेक्नॉलॉजिस्टकडे संभाषण कौशल्य, टीमसोबत काम करण्याची क्षमता आणि कठोर परिश्रम असावेत.
संस्था
- इन्स्टिट्यूट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी, मुंबई, महाराष्ट्र
- गरवारे इन्स्टिट्यूट ऑफ करिअर एज्युकेशन अँड डेव्हलपमेंट, मुंबई
- युनिव्हर्सिटी इन्स्टिट्यूट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी, जळगाव, महाराष्ट्र
- लक्ष्मीनारायण इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, नागपूर
- औद्योगिक संशोधन प्रयोगशाळा, कोलकाता
- हार्कोर्ट बटलर टेक्निकल युनिव्हर्सिटी, कानपूर
- राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठ, नागपूर
- सरकारी पॉलिटेक्निक, गोरखपूर
- शासकीय पॉलिटेक्निक, लखीमपूर खेरी
पगार पॅकेज
हा फील्ड पगार नियोक्त्याच्या पायावर आणि अनुभवावर अवलंबून असतो. करिअरच्या सुरुवातीस, उमेदवारांना 3 लाख ते 4 लाख रुपये वार्षिक वेतन अपेक्षित आहे. प्रसिद्ध ब्रँड कंपन्यांमध्ये आकर्षक पगाराच्या ऑफर दिल्या जात असल्या तरी. अनुभव वाढला की पगारही वाढतो. देशातील पेंट टेक्नॉलॉजिस्टची सरासरी कमाई 4.5 लाख ते 10.5 लाख रुपये आहे.