भारत हा कृषीप्रधान देश आहे, येथे शेती उत्तम करण्यात गुरांचेही विशेष योगदान आहे. (Bail Pola Information In Marathi) भारतात या गुरांची पूजा केली जाते. पोळा हा सण अशा दिवसांपैकी एक आहे ज्या दिवशी शेतकरी गायी आणि बैलांची पूजा करतात. पोळा हा सण विशेषतः छत्तीसगड, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रात साजरा केला जातो.
Bail Pola Information In Marathi
पोळ्याच्या दिवशी शेतकरी आणि इतर लोक प्राण्यांची, विशेषतः बैलांची पूजा करतात आणि त्यांना सुंदर सजावट करतात. पोळाला बैल पोळा असेही म्हणतात.
2023 मध्ये पोळा सण कधी आहे (Bail pola Muhurt 2023)
पोळा हा सण भादोन महिन्यातील अमावास्येला साजरा केला जातो याला पिठोरी अमावस्या असेही म्हणतात. तो ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यात येतो. यंदा तो 14 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जाणार आहे. महाराष्ट्रात, विशेषतः विदर्भात हा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. तिथे हा उत्सव दोन दिवस साजरा केला जातो. तिथे बैल पोळाला मोठा पोळा आणि दुसऱ्या दिवसाला तान्हा पोळा म्हणतात.
पोळा सणाला पोळा हे नाव का पडले?
भगवान विष्णू कान्हाच्या रूपात पृथ्वीवर आले तेव्हा ती कृष्ण जन्माष्टमी म्हणून साजरी केली जाते. त्याचा मामा कंस जन्मापासूनच त्याचा शत्रू होता. कान्हा तरुण असताना वसुदेव-यशोदेच्या घरी राहत होता तेव्हा कंसाने त्याला मारण्यासाठी अनेक राक्षस पाठवले होते. एकदा कंसाने पोलासुर नावाच्या राक्षसाला पाठवले होते, कृष्णानेही त्याच्या लीलेमुळे त्याचा वध करून सर्वांना आश्चर्यचकित केले. तो दिवस भादोन महिन्यातील अमावास्येचा दिवस होता, या दिवसापासून त्याला पोळा असे नाव पडले. या दिवसाला बालदिन म्हणतात, या दिवशी मुलांना विशेष प्रेम आणि आपुलकी दिली जाते.
पोळा सण का साजरा केला जातो, महत्त्व (Importance Of Bail Pola In Marathi)
भारत, जिथे शेती हे उत्पन्नाचे मुख्य स्त्रोत आहे आणि बहुतेक शेतकरी शेतीसाठी बैलांचा वापर करतात. त्यामुळे जनावरांची पूजा आणि आभार मानण्यासाठी शेतकरी हा सण साजरा करतात.
पोळा सण साजरा करण्याची पद्धत (पोळा सण साजरा)
पोळा हा सण मोठा पोळा आणि छोटा पोळा अशा दोन प्रकारे साजरा केला जातो. बडा पोळ्यामध्ये बैलाला सजवून त्याची पूजा केली जाते, तर लहान पोळ्यामध्ये मुले खेळण्यातील बैल किंवा घोडा शेजारच्या घरोघरी घेऊन जातात आणि नंतर त्यांना काही पैसे किंवा भेटवस्तू दिली जातात.
महाराष्ट्रात पोळा सण साजरा करण्याची पद्धत (महाराष्ट्रातील पोळा सण)
- पोळ्याच्या पहिल्या दिवशी शेतकरी आपल्या बैलांच्या मानेला आणि तोंडाला दोरी काढतात.
- यानंतर त्यावर हळद आणि बेसनाची पेस्ट लावून त्यांना तेलाने मालिश केली जाते.
- यानंतर त्यांना गरम पाण्याने आंघोळ घातली जाते. जवळ नदी किंवा तलाव असल्यास तेथे नेऊन आंघोळ केली जाते.
- यानंतर त्यांना बाजरीची खिचडी खायला दिली जाते.
- यानंतर बैलाला सुंदर सजवले जाते आणि त्याची शिंगे रंगीत असतात.
- ते रंगीबेरंगी कपडे परिधान करतात, विविध प्रकारचे दागिने घालतात आणि फुलांच्या माळा घालतात. चला शाल काढूया.
- या सर्वांसोबतच कुटुंबातील सर्व सदस्य नाचत-गाणी करत राहतात.
- बैलांच्या शिंगांना बांधलेली जुनी दोरी बदलून नव्या पद्धतीने बांधली जावी हा या दिवसाचा मुख्य उद्देश आहे.
- गावातील सर्व लोक एका ठिकाणी जमतात आणि सजवून आपली जनावरे घेऊन येतात. या दिवशी प्रत्येकाला आपले बैल पाहण्याची संधी मिळते.
- त्यानंतर सर्वांची पूजा करून संपूर्ण गावात ढोल-ताशांच्या गजरात मिरवणूक काढली जाते.
- या दिवशी घरी खास पदार्थ तयार केले जातात, या दिवशी पुरम पोळी, गुढ्या, भाजी करी आणि पाच प्रकारच्या भाज्या एकत्र करून मिश्र भाज्या बनवल्या जातात.
- अनेक शेतकरी या दिवसापासून पुढील शेतीचा हंगाम सुरू करतात.
- या दिवशी अनेक ठिकाणी जत्रेचे आयोजन केले जाते, येथे व्हॉलीबॉल, कुस्ती, कबड्डी, खो-खो इत्यादी विविध प्रकारच्या स्पर्धा आयोजित केल्या जातात.
मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडमध्ये पोळा सण साजरा करण्याची पद्धत (मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडमधील पोळा सण)
मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडमध्ये अनेक आदिवासी जाती आणि जमाती राहतात. इथल्या गावागावात पोळा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. येथे खऱ्या बैलाऐवजी लाकडी व लोखंडी बैलाची पूजा केली जाते.बैलाशिवाय येथे लाकडी व पितळी घोड्यांचीही पूजा केली जाते.
- या दिवशी घोडा आणि बैलासोबत चक्की (हात चालवणारी गिरणी) चीही पूजा केली जाते. पूर्वीच्या काळी, घोडे आणि बैल प्रामुख्याने वाहन चालवण्यासाठी वापरले जायचे आणि गिरणीच्या सहाय्याने गहू घरीच केला जात असे.
- त्यांना विविध प्रकारचे पदार्थ, शेव, गुळ्‍या, गोड खुर्मा असे पदार्थ दिले जातात.
- हे पदार्थ घोड्यावर ठेवलेल्या पिशवीत ठेवतात.
- मग दुसर्‍या दिवशी सकाळी ही मुले घोडे, बैल घेऊन शेजारच्या घरोघरी जातात आणि सर्वांकडून भेटवस्तू म्हणून पैसे घेतात.
- याशिवाय पोळ्याच्या दिवशी मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडमध्ये गेडीची मिरवणूक काढली जाते. गेडी बांबूपासून बनविली जाते, ज्यामध्ये एक लहान बांबू लांब बांबूच्या वर 1-2 फूट आडवा ठेवला जातो. मग तो त्यावर तोल सांभाळतो, उभा राहतो आणि निघून जातो. गेडी अनेक आकारात बनवले जाते, ज्यामध्ये मुले आणि प्रौढ दोघेही उत्साहाने सहभागी होतात. हा एक प्रकारचा खेळ आहे, जो मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडचा पारंपारिक खेळ आहे, तुम्हाला कदाचित भारतातील इतर भागात याबद्दल माहिती नसेल.
पोळा हा सण प्रत्येक माणसाला प्राण्यांचा आदर करायला शिकवतो. हा सण जसजसा जवळ येतो तसतसे सर्वजण कष्टकरी लोकांचे पोळा पोळा म्हणत अभिनंदन करू लागतात.
आम्हाला आशा आहे की बैल पोळा माहिती मराठी, बैल पोळा महत्त्व मराठी, बैल पोळा का साजरी करतात, बैल पोळा कधी आहे, बैल पोळा साजरी करण्याची पध्दत, Bail pola information in marathi, bail pola importance in marathi, bail pola ka sajri kartat in marathi ही पोस्ट नक्की आवडली असेल, धन्यवाद
Related: बैल पोळा शुभेच्छा मराठी
FAQ
2023 मध्ये पोळा कधी आहे?
14 सप्टेंबर
पोळा कधी साजरा केला जातो?
भादप्रदा महिन्याच्या अमावास्येला
पोळ्यात कोणाची पूजा केली जाते?
बैल आणि घोडे
पोळा सण का साजरा केला जातो?
हा सण शेतकरी साजरा करतात. बैलासारख्या शेतीत सर्वाधिक योगदान देणाऱ्या प्राण्याचा सन्मान आणि पूजा करण्यासाठी ते हा दिवस पाळतात.
पोळा कधीपासून साजरा केला जातो?
प्राचीन काळापासून